TRAMWAJE WARSZAWSKIE
STRONA PRYWATNA


WAGONY TYPU  C


Początek lat 20-tych XX wieku to czas odbudowy i organizacji przedsiębiorstwa, które po rabunkowo-dewastacyjnej gospodarce zaborców (najpierw rosyjskiego później niemieckiego) i powojennej rozbudowie sieci borykało się z dotkliwym brakiem taboru i znaczącym wzrostem liczby przewożonych pasażerów. Sytuacja zmusiła zarząd miejski do zaciągnięcia kredytów, z których duża część przypadła na zakup nowych wagonów tramwajowych. Zamówienie na zbudowanie 30 wagonów silnikowych (które w 1929 r. oznaczono typem C) złożono w 1925r. w warszawskiej wytwórni Lilpop, Rau i Loewenstein. Były to pierwsze pojazdy, jakie powstały w niepodległej Polsce dla warszawskiego przedsiębiorstwa. Większość elementów pochodziła z wytwórni krajowych, jedynie silniki i niektóre podzespoły elektryczne były importowane.
Konstrukcja i ogólny wygląd wagonu typu C był zbliżony do wagonów A i B. Wagony C posiadały sporo nowości w stosunku do wagonów A i B. Pudło nadal było konstrukcji drewnianej ale ramy okienne w części pasażerskiej (które w poprzednich typach były drewniane) wykonano z metalu. Dach wagonu był latarniowy, z 8 uchylnymi okienkami, zwiększającymi dostęp światła do przedziału pasażerskiego, latem dodatkowo poprawiającymi wentylację wnętrza. Po raz pierwszy zastosowano czołowe osłonięcie pomostów poprzez obudowę ich drewnianą konstrukcją z szybami. Przeszklenie to podzielone było na pięć segmentów, z których tylko środkowy posiadał dodatkowe okienko z zamocowaną, ręczną wycieraczką. Zmieniono konstrukcję zderzaków - posiadały one wygięty i odstający pas blachy, odsprężynowany względem dolnej ramy nadwozia. Zmieniono wymiary pomostów - były one dłuższe i szersze niż w poprzednich typach, przeniesiono również korby hamulca i piasecznicy do wnętrza pomostu. Na dachach pomostów zrezygnowano z dwóch osobnych reflektorków oświetlających tarczę numerową na rzecz jednej lampy podświetlającej numer od dołu. Wagony te jako pierwsze posiadały fabrycznie zamontowane widełki na okrągłe tarcze numerowe. Dodatkowo nowe wagony otrzymały wbudowane górne gniazda do kabla oświetlenia dla doczep.
Z pomostu do wnętrza prowadziły podwójne rozsuwane drzwi, skrajne ławki w części pasażerskiej ustawiono "plecami" do okien (dzięki czemu zwiększono miejsce dla osób przechodzących), pozostałe cztery rzędy ławek - poprzecznie. Oświetlenie zapewniało 10 żarówek (8 oœwietlało wnętrze przedziału pasażerskiego, po jednej - każdy z pomostów). Wagon mieścił 60 pasażerów - 24 na miejscach siedzących i 36 stojących (w tym po 12 na każdym z pomostów). W wagonach zastosowano nastawniki zamówione w wytwórni Brown-Boveri w Żychlinie. Posiadały one 9 pozycji jazdy - 5 szeregowych i 4 równoległe. oraz 6 pozycji hamowania (wcześniejsze nastawniki miały ich 5). Pobór prądu następował za pomocą odbieraka pałąkowego, przestawianego ręcznie w razie zmiany kierunku jazdy. Wagon wyposażony był w hamulec elektrodynamiczny oraz dodatkowy hamulec klockowy uruchamiany zaciągiem łańcuchowym (służący do zatrzymania wagonu oraz jako postojowy). Wagon wyposażony był dodatkowo w 4 piasecznice, podajšce piasek pod koła (dla każdego kierunku jazdy). Podwozie było wykonane prasowanej blachy stalowej 13 mm i wizualnie podobne jak w wagonach A - jednak celem poprawy komfortu jazdy (zmniejszenie wężykowania wagonu) zwiększono rozstaw osi do 2500 mm.

Pierwsze wagony nadeszły do przedsiębiorstwa 1 lipca 1925 r., pozostałe w sierpniu i wrześniu. Wagony otrzymały numery 241-270, a w roku 1929 oznaczono je typem C. Wszystkie wagony C do 1944 r. przypisane były do zajezdni wolskiej. Z nieznanych przyczyn oficjalna prezentacja wagonu odbyła się dopiero 11 września 1925r. W ruchu liniowym pierwszy wagon pojawił się 14 września (drugi następnego dnia). W latach 30-tych XX wieku wagon o numerze 241 przerobiono pod względem elektrycznym co pozwoliło na odzysk energii podczas hamowania. Nie wiadomo, jak długo wóz w tym stanie był eksploatowany. W pozostałych wagonach typu C nie wprowadzano żadnych zmian.
II wojna światowa zredukowała liczbę wagonów typu C - spośród 30 posiadanych przed wojną wagonów C po wojnie odbudowano i uruchomiono tylko siedem wozów: 250, 253, 257, 260, 265, 266 i 270.
W powojennej historii wagony C nie przechodziły poważniejszych przeróbek. Do zauważalnych zmian należy zaliczyć zmianę sposobu przeszklenia pomostów na identyczny z wagonami A i B (jednolite tafle szkła). Wszystkie wagony C zdjęto ze stanu liniowego w 1956r. Po skreśleniu wszystkie przystosowano dla potrzeb parku taboru gospodarczego, wagony otrzymały wtedy nowe numery: 250->2104II, 253->2105II, 257->2106II, 260->2109II, 265->265 (>od 1964: 2110II), 266->2108II, 270->2107II. Wagon nr 265 z końcem roku 1964 r. został "zmodernizowany" - tzn. usunięto świetlik dachowy, a miejsce po nim wypełniono półokrągłą drewnianą konstrukcją, pokrytą na całości brezentem. Wówczas też otrzymał nowy numer 2110. Niestety spłonął on w końcu 1968 r., co przesądziło o jego fizycznej likwidacji w roku następnym. Przebudowane z wagonów typu C wagony gospodarcze zostały skreślone w latach 1965-1989.
Do dziś zachowały się dwa wagony C (oba w charakterze pojazdów zabytkowych) - wagon nr 257 (ex gosp. 2106), oraz wagon nr 260 (ex gosp. 2109), który został oddany w 1989 r. do Muzeum Inżynierii Miejskiej w Krakowie.

       

DANE TECHNICZNE
dane ogólne: długość szerokość wysokość masa liczba drzwi
  9100 mm 2200 mm 3425 mm 12,5 t 2+2
dane ogólne: miejsc ogółem miejsc siedzących miejsc stojących wys. podłogi % niskiej podłogi
  60 24 36   -
układ rozruchu rodzaj silników typ silników liczba silników moc godzinowa prędkość maksymalna
ręczny bezpośredni prądu stałego   2   25 km/h
podwozie : rozstaw osi rodzaj      
  2500mm napędowe      


podstrona powstała przy współpracy Dariusza Walczaka (podziękowania)


10.09.2015 NAPISZ DO AUTORA © MKM 101